Maslina se uzgaja od četvrtog milenijuma pre nove ere, što pokazuju brojna arheološka istraživanja u mediteranskom regionu. Ovaj usev je imao (i još uvek ima) veliki ekonomski značaj za veoma različite regione. Procjenjuje se da postoji preko 1000 različitih vrsta maslina, iako se veliki broj distribuira samo lokalno – odnosno ograničeno na pojedina sela.
Koje su najpoznatije sorte maslina?
Najpoznatije sorte maslina su španska Arbequina, Gordal, Hojiblanca, Manzanilla i Picual, italijanska Frantoio, Leccio, Cipressino i Taggiasca i grčka Kalamata, Konservolia i Koroneiki. Ove sorte se razlikuju po veličini, ukusu i upotrebi kao stolne ili uljne masline.
Razlika između stolnih i uljanih maslina
Masline se po pravilu razlikuju prema stolnim i vrstama ulja. Stone masline su namjenjene za konzumaciju i imaju najmanju moguću košticu, dok se uljane sorte uzgajaju da imaju visok sadržaj ulja. Međutim, sve sorte sazrijevaju crne, zelene masline se beru tek prije nego što potpuno sazriju. Masline rastu širom Mediterana, ali i u Kaliforniji, Argentini, Južnoj Africi i Australiji. Biljka preferira suhu, mediteransku klimu, koja ne bi trebala biti ni previše hladna ni prevruća.
španske sorte maslina
Španija je daleko najveći proizvođač maslina; samo iz ove regije poznato je oko 200 do 250 različitih vrsta maslina.
Najvažnije španske sorte
- Arbequina
- Gordal
- Hojiblanca
- Manzanilla
- Picual
Najvažnije jestive masline su masline Gordal, Hojiblanca i Manzanilla. Uljani plodovi sorte “Gordal” se komercijalno prodaju i kao “Queen Olive” ili “Jumbo Olive” zbog svoje veličine i blagog okusa. Masline Manzanilla su također vrlo velike, kao što im naziv („mala jabuka”) ukazuje. Masline sorte “Hojiblanca” dolaze iz suncem okupane Andaluzije i obavezne su na svakom tapas tanjiru.
Talijanske sorte maslina
U Italiji postoji čak i veća raznolikost sorti nego u Španiji, sa oko 440 različitih maslina poznatih ovde. Razlikuju se po izgledu, veličini i ukusu. Na Siciliji se, na primjer, uzgajaju “Frantoio”, “Leccio” i “Cipressino”. “Taggiasca” je, s druge strane, doma u sjeverozapadnoj italijanskoj obalnoj regiji Ligurija. Sorta se odlikuje finim mirisom masline sa blagom voćnom aromom. Retroukus badema i pinjola je takođe blag. Sorte maslina “Coratina” i “Ogliorola” potiču iz regije Apulia.
Grčke sorte maslina
Grčka se ne smatra samo domom demokratije, već i porijeklom uljarica. Dok su Sumerani vjerovatno donijeli divlju maslinu na Mediteran prije mnogo milenijuma, Grci su od uljanog voća napravili profitabilan usjev. Čak i danas samo na ostrvu Krit ima oko 20 miliona stabala maslina. Popularne grčke sorte maslina su veoma aromatična Kalamata, Konservolia i uljna sorta Koroneiki, čije ulje ima delikatan, harmoničan miris i laganu aromu limuna.
Ostala područja uzgoja
Sorta ulja “Cailletier” dolazi iz južne Francuske, čije ulje ima svjež, delikatan okus orašastih plodova. Kao i "Aglandu" se samooprašuje. Inače, "Aglandu" veoma dobro podnosi slab mraz. Sorte “Edremit” i “Gemlik” potiču iz Turske i prvenstveno se prerađuju u ulje. Ostale sorte maslina dolaze iz sjeverne Afrike, a posebno je Tunis jedan od najvećih proizvođača izvan Europske unije, iz Hrvatske, Sirije i Izraela. Zasadi izvan mediteranskog regiona nisu naše vlastite sorte, već samo izvoz.
Savjeti i trikovi
Pored navedenih ulja i jestivih maslina, tu su i brojne divlje vrste i podvrste. Drvo divlje masline, poznato i kao oleaster (Olea europaea ssp. Sylvestris), posebno je pogodno za uzgoj bonsai masline. Ovo drvo ili grm ima slikovit, kvrgav izgled.
